हेटौंडा । हेटौंडा उपमहानगरपालिका–९ मा इन्टरनेट सेवा प्रदायक कम्पनीहरूको लापरवाहीपूर्ण गतिविधिले सडक सुरक्षा गम्भीर जोखिममा परेको छ । फाइबर अप्टिकल केबल मनपरी रूपमा सडकमै बिछ्याइएका कारण सवारीसाधनहरुले यात्रा गर्ने क्रममा केबल तानेर अगाडि बढ्दा दुर्घटना हुने खतरा बढेको स्थानीयको भनाइ छ ।

स्थानीय राजकुमार सापकोटाका अनुसार सडकको छेउछाउ वा खम्बामा व्यवस्थित रूपमा झुण्ड्याउनुपर्ने इन्टरनेटको फाइबर केबल धेरै ठाउँमा ग्राउन्डमै फालिएको देखिन्छ । यो अवस्था लामो समयदेखि निरन्तर रहे पनि सम्बन्धित कम्पनीले बेवास्ता गर्दै आएको उनीहरूको आरोप छ ।

सवारी चालकले विशेषतः बिहान–साँझ कम दृश्यता हुने समयमा सडकको बीचमा देखिने यस्तो ढिलो केबल नदेख्ने र मोटरसाइकल, स्कुटर तथा साना सवारी साधनहरूमा अड्किएर तानिने गरेका घटनाहरू बढेका छन्।

‘हरेक दिन दुर्घटना हुने डर छ। एकोहोरो रूपमा सडकमा लत्रिएको केबल देखिन्छ, जिम्मेवार पक्ष मौन छ,’ स्थानीय दीपक खड्काले बताए ।
यता यातायात सुरक्षाका जानकारले यस्तो मनपरी केबल व्यवस्थापनले सवारी दुर्घटनाको दर बढाउने स्पष्ट चेतावनी दिएका छन् ।

उनका अनुसार सडकधारमा बिछ्याइएका फाइबर तारले मोटरसाइकलका चक्का, ब्रेक वा साइड स्ट्यान्डमा अड्किएर गम्भीर दुर्घटना गराउन सक्छ।
यस विषयमा हेटौंडा उपमहानगरपालिकाका आधिकारिक निकायले परिस्थितिको तत्काल अनुगमन गरी इन्टरनेट सेवा प्रदायक कम्पनीलाई केबल व्यवस्थित गर्न निर्देशन दिनुपर्ने माग स्थानीयले गरेका छन् । सडक सुरक्षा र सार्वजनिक प्रयोगकर्ताको सुरक्षासँग सम्बन्धित विषयमा यस्तो बेवास्ता भइरहेको भन्दै उनीहरूले कडा कारबाहीको माग पनि गरेका छन्।

सिन्धुली । सिन्धुलीमा जुनार प्रवद्र्वन मेला २०८२ प्रारम्भ भएको छ । ‘गोलन्जोरको सान जुनार हाम्रो पहिचान ,गोलन्जोरको जुनार समृद्विको आधार’ भन्ने नाराका साथ प्रवद्र्वन मेला आयोजना भएको हो ।
मौलिक फलको रुपमा परिचित गोलन्जोर गाउँपालिकामा अवस्थित जुनार बगैंचामा कृषि पर्यटन प्रवद्र्वन गर्ने तथा स्थानीय रुपमा उत्पादित जुनारलाई राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा चिनाउने उद्देश्यले मेलाको आयोजना गरिएको हो ।

मंसिर २३ गते देखि २५ गतेसम्म बगैचा स्थलमै पहिलो पटक जुनार प्रवद्र्वन मेला २०८२ भव्यताका साथ आयोजना हुन गइरहको हो । पूर्वाधार विकास कार्यालय सिन्धुलीका कार्यालय प्रमुख लक्ष्मी प्रसाद सापकोटाले सिन्धुलीको जुनारलाई प्रवद्र्धन गर्नको लागि मेलाको आयोजना भएको बताए ।

मेलामा उनले मेलाले समग्र देश र विश्वभर नै जुनारको प्रचार प्रसार गर्नको लागि र उत्पादनलाई बजारसँग जोड्नको लागि महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने पनि बताए । उनले भने, ‘देशभर जुनारको लागि सिन्धुली प्रसिद्ध छ । जुनार फल्ने मुख्य ठाँउ भनेको गोलन्जोर गाउँपालिका हो । यहाँको जुनारको स्वाद र मिठास छुट्टै हुन्छ र यसलाई सबैमाझ चिनाउनको लागि र प्रवद्र्धन गर्नको लागि मेला आयोजना भएको हो । यसले समग्र देश र विश्वभर नै जुनारको प्रचार प्रसार गर्नको लागि र उत्पादनलाई बजारसँग जोड्नको लागि महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने हामीले महशुस गरेका छौं ।’
यस्तै, उनले उत्पादनलाई बजारसँग जोड्नका लागि सडकहरुको राम्रो व्यवस्था नभएको भन्दै सडकहरुलाई पक्की बनाउँदै अगाडि जाने हो भने उत्पादन सहज रुपमा बजारसम्म पुग्न सक्ने बताए ।

साथै, जुनार उत्पादक सहकारी संघका अध्यक्ष निर्मल कुमार रम्तेलले जुनारको खेती प्रवद्र्धन, उत्पादनलाई व्यवसायिक प्रवद्र्धनसँगै आन्तरिक पर्यटन प्रवद्र्धन गर्नका लागि गोलन्जोर गाउँपालिका वडा नं ४ मा जुनार प्रवद्र्धन मेला गरेको बताए ।

उनले विभिन्न सरकारी निकाय, गैर सरकारी निकायहरु र विभिन्न दातृ निकायहरुको साझेदारीमा गोलन्जोर गाउँपालिकाले मेला आयोजना गरेको भन्दै मेलाले साच्चिकै देश विदेशमा रहेको सबैलाई यस क्षेत्रमा आकर्षक गरेको बताए ।

काठमाडौं । पूर्व पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री तथा पीटीआई संस्थापक इमरान खानको स्वास्थ्य र उनीमाथिको व्यवहारबारे परिवार र समर्थकहरूको चिन्ता बढ़्दै गएपछि सोमबार अदियाला जेल बाहिर प्रदर्शन गरिएको छ । इमरान खानकी बहिनी अलीमा खानले जेल प्रशासनले उनीमाथी अमानवीय व्यवहार गरेको आरोप लगाकी छन् ।

अदियाला जेल बाहिर सञ्चारकर्मीहरूसँग कुरा गर्दै अलीमाले भनिन,“हामी ८ महिनादेखि हरेक मंगलबार यहाँ आइरहेका छौं । तर हामीलाई इमरान खानलाई भेट्न दिइँदैन । उनीमाथि अत्याचार भइरहेको छ । उनलाई अवैध रूपमा एक्लै थुनिएको छ । यो यातनालाई तत्काल अन्त्य गर्नु पर्छ ।” उनका अनुसार परिवारका बारम्बारका निवेदन पनि अस्वीकार भइरहेका छन् ।

इमरान खानमाथिको व्यवहारबारे चिन्ता व्यक्त गर्दै ठूला संख्यामा पीटीआई कार्यकर्ता प्रदर्शनमा सहभागी भए । खान विभिन्न मुद्दाहरूमा सजायपछि अदियाला जेलमा बन्दी छन् । प्रदर्शनको क्रममा कडा सुरक्षा व्यवस्था गरिएको थियो ।

स्थिति झनै चर्किएको थियो जब पीटीआईका वरिष्ठ नेताहरू—महासचिव सलमान अकबर राजा र खैबर पख्तूनख्वाका प्रान्तीय प्रमुख जुनैद अखबर खान—पनि धर्नामा सहभागी भए । उनीहरूले अदालतले मंगलबार र बिहीबार भेट गर्न अनुमति दिए पनि जेल प्रशासनले लगातार भेट अवरुद्ध गरिरहेको आरोप लगाए ।

गत डिसेम्बर २ मा करिब एक महिनापछि इमरान खानको बहिनी उज्मा खानुमलाई २० मिनेटको भेट छुट दिएपछि परिवारको चिन्ता थप बढेको थियो । भेटपछि उज्माले इमरान खान शारीरिक रूपमा ठीक देखिए पनि “मनोवैज्ञानिक यातना” को सामना गरिरहेको बताएकी थिइन् । उनका अनुसार इमरान खानले यो “मानसिक यातना” को दोष पाकिस्तानी सेना प्रमुख फिल्ड मार्शल आसिम मुनीरलाई दिएका थिए ।
पाकिस्तान सेनाले यी आरोप कडाइका साथ अस्वीकार गर्दै इमरान खानलाई “मानसिक रूपमा अस्थिर र आत्मकेन्द्रित” भएको आरोप लगाएको छ ।

यस घटनापछि सरकारले उज्मा खानुमसहित परिवारका अन्य सदस्यहरूलाई पनि भविष्यमा भेटघाटमा रोक लगाएको छ। कानून मन्त्री आजम नजीर तारारले भने, “जेल नियममा राजनीतिक छलफलको कुनै ठाउँ छैन, तर राजनीतिक कुराकानी भएको रिपोर्ट आएपछि उज्मा खानको भेटघाट बन्द गरिएको हो । अब त्यस्तो भेट हुने छैन ।” इमरान खानको जेलभित्रको अवस्थाबारे अनिश्चितता बढेसँगै पीटीआई समर्थक र सरकारबीचको तनाब झनै गहिरिँदै गएको छ ।

काठमाडौं । हुलाकी राजमार्गअन्तर्गत मोरङको रतुवा-केशलिया ६ किलोमिटर सडक खण्ड निर्माणको ठेक्का तोडिएको छ । सडक विभाग मातहतको हुलाकी राजमार्ग निर्देशनालयअन्तर्गत योजना कार्यालय इटहरीले मंगलबार सडक निर्माणका लागि श्रेष्ठ कन्स्ट्रक्सन कम्पनी प्रा.लि. हेटौंडासँगको ठेक्का सम्झौता अन्त्य गरिएको सार्वजनिक सूचना जारी गरेको छ ।

सडक स्तरोन्नति तीन वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने गरी उक्त कम्पनीसँग २३ कात्तिक २०७६मा ८३ करोड ९९ लाख रुपैयाँमा (करसहित) ठेक्का सम्झौता भएको थियो ।

सडक निर्माण २३ कात्तिक २०७९ भित्र सम्पन्न गर्ने गरी ठेक्का सम्झौता भएकोमा निर्माण प्रगति करिब २५ प्रतिशत मात्र छ । उक्त सडक कुनै ठाउँमा ४ र कुनै ठाउँमा ६ लेनमा स्तारोन्नति गर्ने गरी ठेक्का सम्झौता भएको थियो ।

ठेक्का सम्झौताको म्याद दुई पटक थप गरिएको थियो । पछिल्लो पटक थप गरिएको ठेक्का सम्झौता गत जेठमा सकिएको थियो ।

पटक-पटक ताकेता गर्दा काम नगरेको, प्रतिबद्धता बमोजिम काम नगरेको र साइट ठप्प बनाएकाले ठेक्का तोडिएको योजना कार्यायल इटहरीका प्रमुख युवराज पोखरेलले बताए ।

ठेक्का सम्झौता रद्ध गरिएको निर्माण व्यवसायीको कार्य सम्पादन जमानत वापतको ४ करोड १९ लाख र पेश्की वापतको ९ करोड ६७ लाख रुपैयाँ जफतका लागि बैंकमा पत्रचार गरिसकिएको योजना प्रमुख पोखरेलले उल्लेख गरे । उनका अनुसार पेश्की रकममा १० प्रतिशत व्याजसहित असुल हुनेछ ।

योजना कार्यालय इटहरीबाट गत साउनमा ठेक्का किन नतोड्ने ? भन्दै निर्माण व्यवसायीलाई १५ दिने स्पष्टीकरण सोधिएको थियो । निर्माण व्यवसायीबाट पेश भएको स्पष्टीकरण चित्तबुझ्दो नभएकाले सार्वजनिक खरिद कानूनमा भएको व्यवस्था बमोजिम ठेक्का रद्ध गरिएको हो ।

निर्धारित अवधिमा कार्य सम्पन्न हुन नसकेको कारण र कार्य सम्पन्न गर्न सक्ने अद्यावधिक कार्यतालिका, स्रोत परिचालनको भरपर्दो योजना र कार्य सम्पन्न गर्ने प्रतिबद्धतासहित निर्माण व्यवसायीको आधिकारी प्रतिनिधि उपस्थित नभएको, पेश भएको स्पष्टीकरण चित्त बुझ्नो नभएको र कार्य सुचारु गर्नेतर्फसमेत तदारुकता नदेखाएको हुँदा सार्वजनिक खरिद ऐन तथा ठेक्का सम्झौता उल्लङ्गन गरिएको जनाइएको छ ।

ऐनको प्रावधान बमोजिम कार्य सम्पादन जमानत वापतको रकम जफत गरिने, बाँकी काम पूरा गर्न आवश्यक पर्ने रकम सरकारी बाँकी सरह असूल उपर गरिने र कालोसूचीमा राख्न सिफारिस गरिएको जनाइएको छ ।

हालसम्मको अद्यावधिक भएको काम र बाँकी कामको नापजाँच मूल्याकन गरी वित्तीय फरफारख गर्न १५ दिनभित्र कार्यालयमा उपस्थित हुन अनुरोध गरिएको छ । निर्माण व्यवसायी कार्यालयमा उपस्थित नभएमा कार्यालयबाट नापचाँच गरिनेछ ।

काठमाडौं । उत्तरी जापानमा ७.५ रेक्टरस्केलको शक्तिशाली भूकम्प गएको छ । स्थानिय समय अनुसार भूकम्प सोमबार राति ११ः१५ बजे आओमोरी प्रिफेक्चरको पूर्वी तट क्षेत्रमा केन्द्रित भएको थियो ।

भुकम्पपश्चात जापानी अधिकारीहरूले उक्त क्षेत्रमा सम्भावित ‘मेगाक्वेक’ अर्थात महाभुकम्पको जोखिमबारे चेतावनी दिएका छन् । यस्तो किसिमको महाभुकम्प आउने हो भने जापानको होक्काइडोदेखि लिएर चिबा प्रिफेक्चरसम्म र प्रशान्त तटमा ठूलो सुनामी आउन सक्ने बताइएको छ ।

सोही कारण जापानी सरकारले प्रशान्त तट क्षेत्रका स्थानिय बासिन्दालाई आगामी एक सातासम्म उच्च सतर्कतामा रहन भनेको छ । तर, हालका लागि अनिवार्य रूपमा खाली गर्नुपर्ने निर्देशन भने जारी गरिएको छैन ।
जापानको सावर्जनिक प्रसारक एनएचकेका अनुसार बिहान १ बजेसम्म आओमोरीमा कम्तीमा ६ जना घरभित्र लडेका वा सामान खसेर घाइते भएका छन् । यसैबीच, उत्तरी जापानको प्रशान्त तटका लागि जारी गरिएको सुनामी सम्बन्धी चेतावनी भने हटाइएको छ ।

इवाते प्रिफेक्चर तथा होक्काइडो र आओमोरीका केही भागका लागि सुनामी चेतावनी जारी गरिएको थियो । इवातेको कुजी बन्दरगाहमा ७० सेमी उचाइको सुनामी मापन गरिएको छ । होक्काइडोको उराकावा टाउनमा ५० सेमि, र आओमोरीको मुत्सुओगावारा बन्दरगाहमा ४० सेमी उचाइको सुनामी देखिएको छ ।

महाभुकम्पको सम्भावना रहेको भन्दै इष्ट जापान रेल कम्पनीले तोहोकु शिन्कान्सेन बुलेट ट्रेन सेवा मोरिओका र शिन–आओमोरीबीच रोकेको छ । रेलमार्गमा क्षति भएको छ कि भनेर निरीक्षण भइरहेको कम्पनीले जनाएको छ । सेवा स्थानीय समय अनुसार दिउँसो ३ बजेदेखि पुनः सुरु गर्ने योजना छ ।

जापानी सरकारले सोमबार राति प्रधानमन्त्री कार्यालयको संकट व्यवस्थापन केन्द्रमा आपतकालीन कार्यदल गठन गरेको छ ।

प्रधानमन्त्री साने ताकाइची ले प्रभावित क्षेत्रमा छिटो सूचना आदान–प्रदान, उचित रूपमा कुनै सुनामी वा खाली गर्नुपर्ने अवस्था भए तत्काल जानकारी दिने र क्षतिग्रस्त क्षेत्रको अवस्थाबारे यथाशीघ्र विवरण संकलन गर्न निर्देशन दिएकी छन् । एएनआई

काठमाडौं । हाल देशमा पश्चिमी वायूको आंशिक प्रभाव रहेको मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले जनाएको छ । जसका कारण देशभर आंशिक बदली भईरहेको छ । 

यस्तै, महाशाखाका अनुसार आज दिउँसो गण्डकी प्रदेश, कर्णाली प्रदेश र सुदूरपश्चिम प्रदेश लगायत बाँकी पहाडी भू–भागमा आंशिक बदली रही बाँकी भू–भागमा मौसम मुख्यतया सफा रहने छ ।

कोशी प्रदेश, बागमती प्रदेश, गण्डकी प्रदेश, कर्णाली प्रदेश र सुदूरपश्चिमको हिमाली भू–भागको एक–दुई स्थानमा हल्का बर्षा÷हिमपातको सम्भावना समेत रहेको महाशाखाकाले जनाएको छ ।  

आज राती भने कोशी प्रदेश, बागमती प्रदेश, गण्डकी प्रदेश र कर्णाली प्रदेशका पहाडी भू–भागमा आंशिक बदली रही बाँकी भू–भागमा मौसम मुख्यतया सफा रहने छ ।

एजेन्सी । स्पेनमा नेपालीलगायतका श्रमिकलाई अमानवीय र असम्मानजनक रूपमा श्रममा लगाइएको घट्ना अदालतमा पुगेको छ । उनीहरूलाई कृषि क्षेत्रमा आधुनिक दास सरह काम लगाइएको भन्दै ११ जनालाई पक्राउ गरेपछि घट्नाको थप रहस्य खुल्दै गएको छ ।

प्रहरीद्वारा डिसेम्बर ४ तारिखका दिन जारी सार्वजनिक विज्ञप्ति अनुसार फसेका आप्रवासीहरू प्राय नेपालबाट आएका करिब ३०० जना रहेको जनाएको छ ।

जसमध्ये १८० जना नेपालीको मुद्दा अदालती प्रक्रियामा गएको एनआरएनए स्पेनका अध्यक्ष सन्तोष श्रेष्ठले जानकारी दिए ।

‘घट्नापछि हामी तीन पटक स्थलगत अध्ययन गरेर आयौँ । जसमध्ये १८० जना नेपालीको मुद्दा अदालतमा पुगेको छ । हाम्रो उपाध्यक्ष सुरेन्द्र भुजेलले कानुनी सहयोग र भाषा रूपान्तरणमा सहयोग गरिरहनु भएको छ । अन्य कुरा अदालतले नै निर्णय गर्ने हो ।’

श्रेष्ठका अनुसार नेपालीहरूका लागि राहत वितरणपनि गरिएको र कानुनी सेवा दिइरहेको छ । स्थानीय यूरोन्यूज डटकमका अनुसार शेनचेन क्षेत्रमा पर्यटक भिसाबाट प्रवेश गराएर ती आप्रवासीहरूलाई विभिन्न क्षेत्रका गाउँ–बस्तीमा लगेर कृषि फार्ममा काम लगाइएको थियो । पछि गोप्य सूचनाका आधारमा प्रहरीले छापा मारेर ११ गिरोहलाई पक्राउ गरेको थियो ।

उनीहरूको अदालती प्रक्रियाको काम काम यही १०, ११ र १२ तारिख हँुदैछ । चार जना नेपालीको बयान लिइसकेको छ भने अन्यको फोनमार्फत पनि बयान लिने तयारी छ ।

स्पेनी प्रहरीले बिहीबार ३०० कामदारहरू आपराधिक सञ्जाल मार्फत प्रवेश गरेको जनाएको छ । कामदारहरूलाई मध्य र पूर्वी स्पेनका फार्महरूमा अवैध रूपमा राखिएको प्रहरीको भनाइ छ ।

प्रहरीले ११ जनालाई पक्राउ गरेको छ र अन्य दुई जनाको अनुसन्धान गरिरहेको छ । पीडितहरू कुल ३२२ जना छन् ।  तीमध्ये २९४ जनासँग स्पेनमा बस्न र काम गर्न उचित कागजात नभएको प्रहरीले जनाएको छ ।

प्रहरीका अनुसार तस्करी गरिएका धेरैजसो पर्यटक भिसामा प्रवेश गरेका थिए, जसमा युरोपेली संघको शेन्जेन क्षेत्र भित्रका अन्य देशहरू पनि समावेश छन् ।

शेन्जेन क्षेत्र २७ ईयू सदस्य देशहरू मध्ये २५, साथै लिक्टेनस्टाइन, आइसल्याण्ड, नर्वे र स्विट्जरल्याण्ड मिलेर बनेको हो ।

स्पेन पुगेपछि, कामदारहरूलाई भर्ती गरेर देशका विभिन्न भागहरूमा श्रम अधिकार विना काम लगाइएको प्रहरीले जनाएको छ ।

स्पेनी प्रहरीले जारी गरेको भिडियोमा, दर्जनौँ मानिसहरू कम बत्ती भएको कोठामा लाइनमा राखिएका गद्दामा छेउछाउमा बसेका थिए । आपराधिक सञ्जालले दक्षिण पूर्वी स्पेनको अल्बासेटमा पीडितहरूको आवासको व्यवस्था गरेको थियो ।

उनीहरूलाई ‘पूर्ण रूपमा अपमानजनक र अमानवीय जीवनयापन गर्ने अवस्था’ मा कमजोर भेन्टिलेसन र बाथरुममा सीमित पहुँच भएका कोठाहरूमा कोचिएको प्रहरीले जनाएको छ ।

काठमाडौं । अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणमा भ्रष्टाचार भएको ठहर गर्दै तत्कालीन मन्त्री, सचिवसहित ५५ जनालाई विपक्षी बनाएर विशेष अदालतमा मुद्दा दायर गरेको छ ।

अख्तियारले तत्कालीन मन्त्रीहरू डा.रामशरण महत, पोष्टबहादुर बोगटी, रामकुमार श्रेष्ठ, भीम आचार्य र दिपक अमात्यलाई विपक्षी बनाएको छ । त्यस्तै १० जना तत्कालीन सचिवहरूलाई पनि विपक्षी बनाइएको छ । उनीहरू विरुद्ध ८ अर्ब बिगो दाबी गर्दै मुद्दा दायर गरिएको छ ।

उक्त विमानस्थल निर्माणबारे संसदीय उपसमितिले झन्डै १० अर्ब रुपैयाँ हाराहारीमा अनियमितता र भ्रष्टाचार भएको निष्कर्ष निकालेको थियो । सार्वजनिक लेखा समितिको उपसमितिले ११ वटा शीर्षकमा अनियमितता भएको निष्कर्ष निकालेको थियो ।

यता, विमानस्थल निर्माणमा भएको अनियमिततामा आयोगले निर्माण सम्झौता गर्ने चीनको ‘चाइना सीएएमसी’ कम्पनीलाई पनि प्रतिवादी बनाएको छ । नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरण र चाइना सीएएमसी इन्जिनियरिङ कम्पनी लिमिटेड बीच २०१४ मा सम्झौता गरेको थियो ।

भक्तपुरको नलिन्चोक स्थित हेलिपोर्ट निर्माणको भ्रष्टाचार मुद्दा खेपिरहेका नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका निलम्बित महानिर्देशक प्रदीप अधिकारी उक्त विमानस्थलको भ्रष्टाचार मुद्दामा पनि जोडिएका छन् । त्यस्तै अन्य विभिन्न पदमा बसेका विशिष्ट व्यक्तिहरूको पनि नाम जोडिएको र अनुसन्धान जारी रहेको अख्तियारको दाबी छ ।

काठमाडौं । किरावा सिप्तुङ्खा वंश उत्थान समाजले शुक्रबार ललितपुर महानगरपालिका वडा नम्बर २७ सुनाकोठीमा माङखिम (पितृघर) निर्माण थालनी गरेको छ । 

यस संस्थाको यलेखोम (उपत्यका) कार्यसमितिका अध्यक्ष काजी सिप्तुङ्खा, सदस्य उत्तरकुमारी सिप्तुङ्खालगायतले माटो खनी पूजा गरेर भवन शिलान्यास गरेका हुन् । यो समाजले डेढ वर्षअघि करिब ८२ लाख रुपैयाँ संकलन गरी सात आना एक पैसा जग्गा खरिद गरेको थियो । 

अध्यक्ष काजीले भवन सुरु गरेपछि एक वर्षभित्र सम्पन्न गर्ने योजना रहेको बताए । लागत डेढ करोड रुपैयाँ अनुमान गरिएको उनको भनाइ छ । ‘जति–जति (रकम) आउँदै जान्छ बनाउँदै जाने हो । बिस्तारै–बिस्तारै थप्दै जाने हो’, उनले भने, ‘साढे एक तलाजस्तो चाहिँ छिट्टै गर्छौं कि भन्ने आशा गरेको छु ।’ 

संस्थाका उपत्यका सचिव बाबुराम सिप्तुङ्खाले संस्कार–संस्कृतिको संरक्षण, वंशहरूलाई जोड्ने र मानव सेवा गरी माङखिमको तीन प्रयोजन रहेको सुनाए । ‘डेढ–दुई वर्ष अघिदेखि यो अभियान सुरु गरेर हामी बीचको चरण शिलान्यासको चरणमा छौं’, उनले भने, ‘अझै निर्माणको काम बाँकी नै छ । अब निरन्तर गर्ने सोचमा छौं ।’  

सल्लाहकार अग्नि सिप्तुङ्खाले संस्कार–संस्कृतिलाई निरन्तरता दिन काठमाडौंमा माङखिम आवश्यक परेको बताए । ‘माङखिम सिप्तुङ्खाहरूका लागि मात्र नभएर छोरीचेली, भानाभान्जा हरेक कुरा छुट्टिँदै गइरहेको छ, यो माङखिमले जोड्ने काम गर्दो रहेछ, ‘उनले भने, ‘माङखिम हाम्रो साझा घर हो । हाम्रो साझा संस्कार–संस्कृतिको धरोहर हो । त्यसैले यो माङखिम अपरिहार्य छ जस्तो लाग्छ ।’  

सिप्तुङ्खा राई जातिभित्रको बान्तवाभाषी पाछा (वंश) हो ।  

काठमाडौं । भारत र रूसले आफ्नो ‘विशेष र विशेषाधिकारयुक्त रणनीतिक साझेदारी’ लाई अझ सुदृढ बनाउँदै व्यापार, आणविक ऊर्जा, रक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि सहितका धेरै क्षेत्रलाई समेट्ने महत्वपूर्ण समझदारीमा हस्ताक्षर गरेका छन् । 

शुक्रवार सार्वजनिक गरिएको संयुक्त वक्तव्यअनुसार प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनबिच सम्पन्न २३ औँ भारत–रूस वार्षिक शिखर सम्मेलनमा यी सहमतिहरू प्रमुख रहेका छन् ।

प्रधानमन्त्री मोदी र राष्ट्रपति पुटिनले भारतमा दोस्रो आणविक ऊर्जा केन्द्र (एनपीपी) निर्माण स्थलबारे छलफललाई तीव्र बनाउने र तमिलनाडु स्थित कुदनकुलम आणविक ऊर्जा परियोजना पूर्णरूपमा सञ्चालनमा ल्याउन रुसले पूरा सहयोग गर्ने आश्वासन दोहो¥याए ।

रुसले बनाइरहेको कुदनकुलम परमाणु विद्युत् केन्द्रका ६ मध्ये दुई रियाक्टर सञ्चालनमा छन् भने चार निर्माणाधीन अवस्थामा छन् । “भारतको सबैभन्दा ठूलो आणविक ऊर्जा परियोजना कुदनकुलमलाई पूर्ण क्षमतामा ल्याइनेछ, जसले भारतको ऊर्जा आवश्यकतामा उल्लेखनीय योगदान पु¥याउँछ,” राष्ट्रपति पुटिनले संयुक्त पत्रकार सम्मेलनमा भने ।

संयुक्त वक्तव्यअनुसार दुवै पक्षले आणविक ऊर्जा क्षेत्रमा इन्धन चक्र, जीवनचक्री सहयोग, उच्च प्रविधि र गैर–विद्युत् उपयोगलगायत क्षेत्रमा नयाँ कार्यसूची विकास गर्ने सहमति जनाए । भारत सरकारले २०४७ सम्म आणविक ऊर्जाको उत्पादन क्षमता १०० गिगावाट पु¥याउने योजनालाई ध्यानमा राख्दै दुवै पक्षले रसियाली भेर रियाक्टर, संयुक्त अनुसन्धान तथा विकास, स्थानीय उत्पादन तथा उपकरण निर्माणमा छलफल तीव्र गर्ने निर्णय गरे ।

अन्तरिक्ष–सहयोगमा प्रगति

भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (आइएसआरओ) र रूसी अन्तरिक्ष संस्था रोसकोसमसबीच मानव अन्तरिक्ष उडान, उपग्रह नेभिगेसन र ग्रह अन्वेषणमा सहयोग विस्तार भएको दुवै पक्षले स्वागत गरे । रकेट इन्जिन विकास तथा उत्पादनमा भइरहेको प्रगतिलाई पनि दुवै देशले महत्वपूर्ण उपलब्धि माने ।

सहतर्कता, उर्वरक आपूर्ति र यातायात मार्ग

रूसबाट भारतमा दीर्घकालीन उर्वरक आपूर्ति सुनिश्चित गर्न राष्ट्रिय रासायनिक तथा उर्वरक लिमिटेड, नेशनल फर्टिलाइजर्स लिमिटेड र इनडीयन पोटास लिमिड बीच सम्झौता (एमओयु) हस्ताक्षर भयो ।

यस्तै, ध्रुवीय क्षेत्रमा सञ्चालन हुने जलयानका विशेषज्ञ तालिमसम्बन्धी एमओयु गरियो, जसले अन्तर्राष्ट्रिय उत्तर–दक्षिण यातायात मार्ग चेन्नई–भ्लादिभोस्टोक समुद्री मार्ग तथा नर्दन सी रूटमा कनेक्टिभिटी अभिवृद्धि गर्नेछ ।

दुवै पक्षले रूसी सुदूर पूर्व तथा आर्कटिक क्षेत्रमा कृषि, ऊर्जा, खानी, औषधि, समुद्री यातायात, हीरा तथा जनशक्ति क्षेत्रमा लगानी सहयोग तीव्र पार्ने तयारी जनाए । २०२४–२०२९ को भारत–रूस सुदूर पूर्व व्यापार तथा लगानी कार्यक्रमले यस क्षेत्रमा दीर्घकालीन सहयोगको आधार तयार गर्नेछ ।

भारतले आर्कटिक परिषदमा पर्यवेक्षकको रूपमा सक्रिय भूमिका खेल्ने तयारी जनाएको संयुक्त वक्तव्यमा उल्लेख छ । रूसले सन् २०२५ मार्चमा मुरमान्स्कमा सम्पन्न ६ औँ अन्तर्राष्ट्रिय आर्कटिक फोरममा भारतको सहभागिताको प्रशंसा पनि ग¥यो ।

दुवै पक्षले आर्कटिक विषयमा नियमित उच्चस्तरीय परामर्श जारी राख्ने र उत्तरी समुद्री मार्गमा बहुआयामिक सहकार्य विस्तार गर्ने सहमति जनाए ।